Anatomie van het achterbeen van het paard

Paarden zijn majestueuze dieren, bekend om hun kracht, snelheid en uithoudingsvermogen. Een belangrijk deel van hun anatomie dat bijdraagt aan deze eigenschappen is het achterbeen. In dit blogartikel duiken we diep in de anatomie van het achterbeen van het paard om te begrijpen hoe dit bijdraagt aan hun prestaties en beweging.

1. Botstructuur

De botten in het achterbeen van een paard zijn stevig en robuust, ontworpen om enorme krachten te weerstaan en te absorberen. De belangrijkste botten zijn:

• Femur (dijbeen): Dit is het bovenste bot van het achterbeen, dat loopt van de heup tot de knie (stifle). Het femur is een sterk, dik bot dat een groot deel van het gewicht van het paard ondersteunt.
• Tibia en Fibula: De tibia is het grote bot van het onderbeen, terwijl de fibula bij paarden slechts een rudimentair bot is, vergroeid met de tibia. De tibia loopt van de knie tot het spronggewricht (hock).
• Sprongbeen (Talus) en Calcaneus: Deze botten vormen samen het spronggewricht. Het sprongbeen werkt als een scharnier, terwijl het calcaneus (het hielbeen) als hefboom fungeert voor de pezen en spieren.
• Middenvoetsbeentjes (Metatarsus): Dit zijn de lange botten in het midden van het achterbeen, die de verbinding vormen tussen het spronggewricht en de koot.
• Kootbeen, kroonbeen en hoefbeen: Deze kleine botten bevinden zich in het onderste deel van het been, met het hoefbeen (coffin bone) in de hoef zelf. Ze spelen een cruciale rol in de schokabsorptie en het dragen van het gewicht van het paard.

2. Gewrichten

De gewrichten in het achterbeen zorgen voor flexibiliteit en beweging:

• Heupgewricht: Dit is een kogelgewricht dat de verbinding vormt tussen het bekken en het dijbeen, waardoor het paard zijn achterbeen in verschillende richtingen kan bewegen.
• Kniegewricht (Stifle): Dit complexe gewricht bestaat uit de femur, tibia en patella (knieschijf). Het is vergelijkbaar met het menselijke kniegewricht en is essentieel voor de buiging en strekking van het achterbeen.
• Spronggewricht (Hock): Dit gewricht heeft een scharnierfunctie en is cruciaal voor de voortbeweging van het paard. Het spronggewricht bestaat uit meerdere kleine botjes en zorgt voor een sterke hefboomwerking.
• Kootgewricht: Dit gewricht verbindt de metatarsus met het kootbeen en biedt zowel stabiliteit als flexibiliteit tijdens het lopen en rennen.

3. Spieren en Pezen

De spieren en pezen in het achterbeen van het paard zijn krachtig en goed ontwikkeld om de beweging te ondersteunen:

• Hamstrings: Deze groep spieren bevindt zich aan de achterkant van het dijbeen en omvat de biceps femoris, semitendinosus en semimembranosus. Ze zijn verantwoordelijk voor de extensie van het heupgewricht en de buiging van het kniegewricht.
• Quadriceps: Deze spieren bevinden zich aan de voorkant van het dijbeen en helpen bij het strekken van het kniegewricht.
• Gastrocnemius: Deze spier bevindt zich in het onderbeen en loopt van de knie tot het spronggewricht, waar hij bijdraagt aan de beweging van het spronggewricht en de voortstuwing.
• Achillespees: De achillespees speelt een cruciale rol in de extensie van het spronggewricht (hock) en helpt bij de voortstuwing tijdens het rennen en springen. Deze pees loopt van de achterkant van het kniegewricht naar het hielbeen (calcaneus).
• Oppervlakkige buigpees (Superficial digital flexor tendon, SDFT) Deze pees helpt bij het buigen van het kniegewricht en de kootgewrichten en ondersteunt de spronggewricht in extensie. Het speelt ook een rol in de schokabsorptie tijdens het landen. De pees begint bij de spierbuik van de oppervlakkige digitale buiger en loopt langs de achterkant van het onderbeen, langs de sprong en hecht zich aan de middelste en onderste kootbeen.
• Diepe buigpees (Deep digital flexor tendon, DDFT) Deze pees is essentieel voor het buigen van de kootgewrichten en ondersteunt de hoef tijdens het dragen van gewicht. Het helpt ook bij de schokabsorptie tijdens beweging. De pees begint bij de diepe digitale buigspier en loopt langs de achterkant van het onderbeen, door het spronggewricht en hecht zich aan het hoefbeen (coffin bone).
• Suspensoir ligament (Interosseus medius)
  Hoewel technisch gezien een ligament, functioneert het suspensoir ligament als een elastische structuur die sterk lijkt op een pees. Het ondersteunt de kootholte en voorkomt overmatige extensie van de kootgewrichten. Het draagt ook bij aan de terugvering van de koot tijdens de afzetfase van de stap of galop. Het suspensoir ligament loopt van het bovenste deel van de metatarsus (middenvoet) naar de proximale sesamoidbeenderen bij de achterkant van de koot..
• Laterale en Mediale Collaterale Pezen
  Deze pezen ondersteunen de laterale (buitenste) en mediale (binnenste) zijden van de gewrichten. Ze zorgen voor stabiliteit en voorkomen overmatige zijwaartse bewegingen van de gewrichten, met name het kniegewricht en het spronggewricht. Ze lopen aan de zijkanten van de gewrichten, van het bovenste naar het onderste deel van de gewrichtsoppervlakken.

4. Zenuwen en Bloedvaten

De zenuwen en bloedvaten in het achterbeen zijn verantwoordelijk voor de sensorische en motorische functies, evenals de bloedtoevoer naar de spieren en weefsels:

• Ischiaszenuw: Dit is de grootste zenuw in het achterbeen, die signalen van het ruggenmerg naar de spieren stuurt en sensaties van het been naar de hersenen terugbrengt.
• Femorale Arterie en Vene: Deze bloedvaten zorgen voor de bloedtoevoer naar het achterbeen en voeren afvalstoffen af.

5. Functionele Anatomie

De anatomie van het achterbeen stelt paarden in staat om krachtige, efficiënte bewegingen te maken. De samenwerking tussen botten, gewrichten, spieren en pezen zorgt voor een optimale schokabsorptie, stabiliteit en voortstuwing. Deze eigenschappen zijn cruciaal voor het rennen, springen en dragen van zware lasten, waardoor paarden uitstekende atleten en werkdieren zijn.

Conclusie

Het achterbeen van het paard is een complex en verfijnd systeem, ontworpen om kracht, snelheid en uithoudingsvermogen te maximaliseren. Door de intricaties van de botten, gewrichten, spieren, pezen en zenuwen te begrijpen, kunnen we beter waarderen hoe deze dieren zich bewegen en presteren. Of het nu gaat om dressuur, springen of werk op de boerderij, de anatomie van het achterbeen speelt een centrale rol in de algehele prestaties van het paard.