
CPL bij paarden: wat is het en hoe ga je ermee om?
Chronisch Progressief Lymfoedeem (CPL) is een vervelende en ongeneeslijke aandoening die vooral voorkomt bij koudbloedige paarden zoals Tinkers, Friezen, Shires en Clydesdales. Deze aandoening heeft een grote impact op het welzijn van het paard en vraagt om levenslange zorg en aandacht. In dit artikel leggen we uit wat CPL precies is, hoe je het herkent, welke oorzaken eraan ten grondslag liggen, en hoe je het kunt behandelen en managen.
Wat is CPL?
CPL staat voor Chronisch Progressief Lymfoedeem. Het is een aandoening van het lymfestelsel, waarbij de afvoer van lymfevocht uit de benen verstoord raakt. Dit zorgt voor vochtophoping, chronische zwelling, huidverdikkingen, kloven en korsten, vooral rond de onderbenen. De aandoening is progressief: het verergert in de loop van de tijd als het niet goed gemanaged wordt.
Oorzaken van CPL
De exacte oorzaak van CPL is nog niet volledig bekend, maar de volgende factoren spelen waarschijnlijk een rol:
- Genetische aanleg: CPL komt vooral voor bij rassen met veel behang en zware lichaamsbouw. Het lijkt een erfelijke component te hebben.
- Lymfe- en vaatproblemen: Een onvoldoende functionerend lymfestelsel zorgt voor slechte afvoer van afvalstoffen en vocht.
- Chronische huidontstekingen: Door irritatie onder het behang (modder, schurft, mijten) kunnen ontstekingen ontstaan die het probleem verergeren.
- Mijtinfecties: Vooral schurftmijten (Chorioptes) worden vaak gevonden bij paarden met CPL en kunnen het beeld compliceren.
Symptomen van CPL
De symptomen zijn meestal zichtbaar aan de onderbenen, met name de achterbenen:
- Verdikking van de huid, vooral rondom de koot en pijp
- Vorming van harde plooien, rimpels of littekenweefsel
- Kloven, korsten en vochtige plekken
- Jeuk, stampen of bijten aan de benen
- Gevoeligheid bij aanraken of verzorgen van het been
In ernstige gevallen kunnen zich zelfs wratachtige woekeringen (hyperkeratose) vormen die geïnfecteerd kunnen raken.
Diagnose
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van het klinische beeld en de rasgevoeligheid. Aanvullend kunnen huidbiopten, mijtbestrijdingstesten of beeldvorming (echografie) ingezet worden om andere oorzaken uit te sluiten en de ernst vast te stellen.
Behandeling en management
Er is geen genezing voor CPL, maar met goed management kan de progressie worden vertraagd en het paard comfortabel gehouden worden.
1. Vachtverzorging en hygiëne
- Houd de benen schoon en droog.
- Verwijder modder, korsten en urine of mestresten dagelijks.
- Beperk blootstelling aan natte of vieze bodems.
2. Mijtbestrijding
- Regelmatige behandeling tegen Chorioptes-mijten, bijvoorbeeld met acaricide producten of injecties.
- Borstels en beenbescherming goed schoonmaken en desinfecteren.
3. Compressietherapie
- Bandages of compressiekousen kunnen helpen om vochtophoping te verminderen.
4. Lymfedrainage en beweging
- Regelmatige beweging stimuleert de lymfe-afvoer.
- Lymfedrainage (manueel of met apparatuur) helpt de doorstroming van vocht in het been.
5. PEMF-therapie (Pulsed Electromagnetic Field Therapy)
- PEMF stimuleert de celstofwisseling, verbetert de microcirculatie en vermindert ontstekingsreacties.
- Wordt vaak ingezet bij CPL om vochtregulatie te verbeteren en de huidkwaliteit te ondersteunen.
- Apparatuur van MagnaCare biedt instelbare lage frequenties die specifiek geschikt zijn voor lymfestuwing en chronische huidproblemen.
6. Lasertherapie (Low Level Laser Therapy)
Lasertherapie van MagnaCare, kan worden ingezet om:
- ontstekingen in de huid te remmen,
- celregeneratie te stimuleren,
- en kloven en wondjes sneller te laten genezen.
- De combinatie van rode en infrarode golflengten dringt diep door in de huidlagen en ondersteunt de herstelprocessen in het onderhuids bindweefsel.
Lasertherapie is pijnloos en veilig, en wordt vaak goed verdragen door paarden met CPL.
Praktijktip: Een gecombineerde aanpak met dagelijkse verzorging, dagelijkse PEMF-behandeling en lasertherapie bleek in de praktijk effectief bij het verminderen van huidverdikkingen en het kalmeren van ontstoken huid bij Friese paarden met CPL.