Spat bij paarden – alles wat je moet weten

Wat is spat?

Spat is een chronische gewrichtsaandoening in het spronggewricht van het paard, die valt onder de vorm van artrose (gewrichtsslijtage). Het gaat hierbij om een botvervorming en ontstekingsproces in de onderste gewrichtsverbindingen van het spronggewricht. Deze gewrichtjes zijn normaal nauwelijks beweeglijk, maar bij slijtage en ontsteking veroorzaken ze veel pijn en stijfheid.

Spat ontwikkelt zich langzaam, maar kan uiteindelijk leiden tot verbening van het gewricht (anchylose). Op dat moment verdwijnt de pijn vaak weer, omdat er geen gewrichtsbeweging meer is — maar dan is de schade blijvend.

Oorzaken van spat

Er zijn meerdere factoren die bijdragen aan het ontstaan van spat:

• Erfelijke aanleg: sommige paarden hebben een zwakkere spronggewrichtsconstructie.
• Overbelasting: langdurig of herhaald werk op harde ondergrond, veel keren of springen.
• Slechte beenstand: bijvoorbeeld koehakkigheid (hak naar binnen gericht) of Frans voorbeen.
• Trauma: een val of klap kan een ontstekingsproces in gang zetten.
• Onbalans in training: bijvoorbeeld onvoldoende warming-up of onregelmatige belasting.

Symptomen van spat

Spat ontwikkelt zich geleidelijk. In de beginfase is het vaak lastig te herkennen. Typische symptomen zijn:

• Stijfheid bij het opstarten, vooral na rust.
• Kreupelheid die verdwijnt na wat beweging.
• Minder willen buigen van het achterbeen.
• Verminderde sprongkracht of achterblijven van één been.
• Soms een lichte zwelling of verdikking aan de binnenzijde van het spronggewricht.

Na verloop van tijd kan de kreupelheid verergeren of juist verdwijnen als het gewricht volledig is “vastgegroeid”.

Diagnose

De dierenarts kan spat vaststellen door:

1. Klinisch onderzoek – beoordeling van het gangwerk en buigproeven.
2. Röntgenfoto’s – om botveranderingen in het spronggewricht te zien.
3. Scintigrafie of echo – in sommige gevallen voor vroege ontstekingsdetectie.

Een vroege diagnose is belangrijk, omdat tijdige behandeling de progressie kan vertragen.

Behandeling van spat

Spat is niet volledig te genezen, maar de symptomen kunnen goed worden behandeld en het proces kan worden afgeremd.

1. Medische behandeling

• Ontstekingsremmers (NSAID’s) om pijn en ontsteking te verminderen.
• Injecties met corticosteroïden of hyaluronzuur in het gewricht.
• Supplementen met glucosamine, chondroïtine, MSM of omega-3 vetzuren ter ondersteuning van het kraakbeen.

2. Aanpassing in training en management

• Regelmatige, rustige beweging (geen langdurige rust!).
• Vermijd harde bodems en scherpe wendingen.
• Goede hoefverzorging en correcte beenstand.
• Een gelijkmatige, opbouwende training met veel rechte lijnen.

3. Therapeutische ondersteuning

Naast de reguliere behandeling kunnen aanvullende therapieën helpen om pijn te verminderen en het herstel te bevorderen:

• PEMF (Pulsed Electromagnetic Field Therapy) – stimuleert de doorbloeding, vermindert ontsteking en bevordert bot- en weefselherstel.
• Apparatuur zoals de Minipulse kan diep in het gewrichtsweefsel werken en de celstofwisseling activeren, wat zorgt voor minder pijn en meer mobiliteit.
• Lasertherapie (bijv. MagnaCare Centurion Tesla 21+) – richt zich op lokale ontstekingshaarden en stimuleert het herstel van beschadigde cellen. Vooral in de vroege fase van spat kan dit veel verlichting geven.

Prognose

De prognose hangt af van de ernst van de botveranderingen. In veel gevallen kan een paard met spat, mits goed begeleid, nog jaren comfortabel blijven functioneren — zelfs in de sport, op recreatief niveau.
Zodra het gewricht volledig is verbeend, verdwijnt de pijn meestal, al is de beweeglijkheid dan blijvend beperkt.

Samenvatting

💡 Tip van MagnaCare

Een combinatie van beweging, correcte belasting en PEMF-ondersteuning biedt vaak het beste resultaat. Door regelmatig gebruik van PEMF-therapie wordt het herstelproces in de cellen gestimuleerd, waardoor paarden met spat comfortabeler kunnen bewegen en hun training beter volhouden.