Spierbevangenheid

Merk je een plotselinge verandering in het gedrag van jouw paard? Krijg je het gevoel dat hij zich verkrampt beweegt, zich verzet tegen beweging of zelfs helemaal niet meer wil lopen? Dan kan dit wijzen op spierbevangenheid.

Wat is spierbevangenheid bij paarden en hoe ontstaat het?

Spierbevangenheid is een stoornis in de spierstofwisseling die zich van een lichte aandoening kan ontwikkelen tot zeer ernstige ziekte die zorgt voor blijvende schade aan de spieren. 

Voeding speelt een grote rol in veel gevallen van spierbevangenheid bij paarden. Bij een evenwichtig voedingspatroon staat de energie die jouw paard via voeding binnenkrijgt gelijk aan de energie die het verbruikt gedurende de dag. Is dit uit balans, dan ontstaat er letterlijk een overschot aan energie wat het paard voornamelijk in zijn spieren niet kwijt kan. Door dit overschot kan in de spieren onvoldoende zuurstof worden toegevoerd om al deze energie te verbranden. Het paardenlichaam is vervolgens niet in staat alle afvalstoffen af te voeren, waardoor een deel van deze afvalstoffen achterblijft in de spieren en zich opstapelt. 

Het ontstaan van dit overschot aan energie heeft te maken met het voeren van teveel (kracht)voeding, maar ook zaken als spanning kunnen een rol spelen bij het ontstaan van spierbevangenheid. Zo zullen te veel stress, overbelasting en koude weersomstandigheden ook zorgen voor verkrampte spieren. 

Diverse paardenrassen met bepaalde erfelijke aandoeningen als PSSM1, PSSM2 en HYPP zijn eerder vatbaar voor spierbevangenheid. Met name PSSM1, een aandoening waarbij suiker nog sneller wordt opgenomen in de bloedbaan, zorgt voor een verhoogd risico. PSSM1 komt voornamelijk voor bij Quarters, Paints, Appaloosa’s, Haflingers, Tinkers en trekpaarden. 

Hoe herken je spierbevangenheid (symptomen)?

Problemen met bewegen zijn in alle stadiums van spierbevangenheid een duidelijk symptoom. Overige symptomen zijn gebonden aan de drie stadiums waarin spierbevangenheid zich kan ontwikkelen. 

Lichte spierbevangenheid kun je voornamelijk herkennen aan de stijfheid van het paard. Moeilijker bewegen en een gebogen rug zijn daarbij kenmerkend. 

Is de ernst van de aandoening matig te noemen, zullen verschijnselen als trillen, een stijve nek en een verkorte pas duidelijk te zien zijn. Ook de kleur van de urine kan vanaf dit stadium al wijzen op spierbevangenheid. Door de afbraak van spieren, komt myoglobine in de urine en zal de kleur hiervan bruin(er) uitslaan. 

Lijdt jouw paard al aan een zware vorm van deze aandoening, dan zal deze na het begin van de training overmatig zweten en weinig tot niet meer willen bewegen. Duidelijke angstsignalen als wijde neusgaten, een hoge hartslag en ademhaling treden op. De urine kleurt in dit stadium roodbruin en het paard zal het liefst liggen en in sommige gevallen niet meer overeind willen komen.

Hoe kan spierbevangenheid worden verholpen?

Raadpleeg in alle gevallen en stadiums van spierbevangenheid een dierenarts. Waar nodig zal deze je eventuele pijnstillers en ontstekingsremmers adviseren, om de ontwikkeling van de aandoening te remmen en de pijn voor jouw paard te verlichten. 

Nadat je jouw dierenarts hebt gecontact is het van belang dat je het paard stil op stal zet. Hoe meer de spieren worden belast, hoe meer verzuring er ontstaat. Vervoer het paard daarnaast zo min mogelijk en houd hem of haar warm door een deken te gebruiken. Geef tot nadere instructies van de dierenarts geen voeding, maar alleen voldoende drinkwater. 

De behandeling van spierbevangenheid zal bestaan uit voldoende rust, aanpassing van de voeding, pijnstillers en ontstekingsremmers, specifieke supplementen en eventueel kalmerende middelen. Ontstaat er zichtbare verbetering, dan kun je beweging via een gestructureerd bewegingsschema weer opbouwen.  

5 tips om spierbevangenheid bij jouw paard te voorkomen

• Pas de voedingsbehoefte aan naar de inspanning van het paard.
• Voorkom onder- en overbelasting. Zorg voor voldoende beweging, maar ook voor een goede warming-up en cooling-down tijdens de training. 
• Bekijk of herzie het voedingspatroon van je paard. Geef hierin zo min mogelijk suiker en zetmeel, maar wel voldoende ruwvoer. 
• Gebruik waar nodig vitamine C, E en Selenium supplementen. 
• Magneetveldtherapie kan worden ingezet om spierbevangenheid te voorkomen, maar wordt ook regelmatig gebruikt om de genezing te bevorderen.