Maagzweren bij paarden: oorzaken, symptomen en effectieve ondersteuning

Maagzweren komen ontzettend vaak voor bij paarden. Sterker nog: naar schatting krijgt meer dan 60% van de recreatiepaarden en zelfs tot 90% van de sportpaarden er ooit mee te maken. Toch worden de klachten vaak laat herkend, omdat paarden subtiele signalen geven. In dit artikel lees je alles over het ontstaan van maagzweren, hoe je ze herkent en wat je als eigenaar kunt doen om je paard te helpen.

Wat zijn maagzweren precies?

De maag van het paard bestaat uit twee delen:

• De niet-kliermatige maag (bovenste deel): weinig beschermd tegen maagzuur
• De kliermatige maag (onderste deel): goed beschermd door een slijmlaag

Wanneer de zuurbalans verstoord raakt en het maagzuur in contact komt met onbeschermd weefsel, kunnen ulceraties ontstaan: kleine tot grote beschadigingen van het maagslijmvlies. Dat noemen we maagzweren (EGUS – Equine Gastric Ulcer Syndrome).

Oorzaken van maagzweren

Paarden zijn gemaakt om continu kleine beetjes vezelrijk voer te eten. Elke verstoring van dat natuurlijke eetpatroon vergroot de kans op problemen. Belangrijke oorzaken zijn:

1. Onregelmatige of te schrale voerverstrekking

Als een paard langer dan 4–5 uur zonder ruwvoer staat, stijgt de zuurgraad in de maag enorm.

2. Stress

Transport, wedstrijden, verandering in kudde, pijn, boxrust: allemaal factoren die meer cortisol aanmaken en de maag kwetsbaar maken.

3. Intensieve training

Bij inspanning spant de buik aan en duwt het zure maagdeel omhoog, richting het kwetsbare bovenste gedeelte.

4. Teveel krachtvoer

Krachtvoer vergroot de zuurproductie en versnelt de maaglediging.

5. Medicatie

Langdurig gebruik van NSAID’s (zoals bute) kan de beschermende slijmlaag verzwakken.

Symptomen van maagzweren

De symptomen zijn vaak subtiel en worden daardoor makkelijk gemist. Let op signalen zoals:

• Slechte eetlust
• Kieskeurig eten, vooral brok
• Vermageren of slechte bespiering
• Chagrijnige of terughoudende houding bij het rijden
• Gapende flehmen-reacties
• Veel likken of kauwen
• Koliekachtige klachten, vooral na eten of rijden
• Doffe vacht
• Verminderde prestatie
• Singelnijd of gevoeligheid aan de buik

Bij jonge paarden zien we soms ook diarree of achterblijvende groei.

Hoe stel je de diagnose?

De goudstandaard is een gastroscopie, waarbij een flexibele camera in de maag wordt gebracht. Hiermee kan exact gezien worden of er zweren aanwezig zijn en in welke ernst.

Behandeling van maagzweren

De behandeling bestaat uit drie pijlers:

1. Genezen van het maagslijmvlies

Dierenartsen schrijven vaak maagzuurremmers voor, zoals omeprazol. Hiermee krijgt het maagslijmvlies de kans te herstellen.

2. Voermanagement aanpassen

• Altijd onbeperkt ruwvoer, bij voorkeur met voldoende structuur
• Luzerne (voor of tijdens het rijden) om te ‘bufferen’
• Krachtvoer verminderen of vervangen door vezelrijke alternatieven
• Toegang tot weidegang en sociaal contact

3. Stress verminderen

Rust, regelmaat en voldoende beweging spelen een grote rol in herstel.

Ondersteuning met magneetveldtherapie

Hoewel magneetveldtherapie geen medische behandeling vervangt, zien veel eigenaren en therapeuten dat het een waardevolle ondersteuning kan zijn bij paarden met maagzweren. Het doel is:

• Verbetering van de doorbloeding in de buikregio
• Versnellen van herstelprocessen in het maagslijmvlies
• Ontspanning van het zenuwstelsel, wat stress en spierspanning reduceert
• Stimuleren van celregeneratie, waardoor beschadigd weefsel sneller kan herstellen

Een magneetvelddeken zoals de Centurion TheraPulse wordt dan vaak ingezet om het gehele gebied rondom de maag en buik te behandelen. Zeker bij paarden die stressgevoelig zijn of moeite hebben met ontspanning, kan dit een mooie extra ondersteuning bieden tijdens de behandelfase.

Preventie: wat kun je zelf doen?

• Onbeperkt ruwvoer (hooi kwalitatief en constant beschikbaar)
• Zo min mogelijk stressvolle situaties
• Kleine porties krachtvoer, of liever: vezelrijk alternatief
• Luzerne voor arbeid
• Veel beweging, liefst weidegang
• Let op signalen en wees er vroeg bij

Conclusie

Maagzweren zijn een veelvoorkomend en vervelend probleem bij paarden, maar gelukkig goed te behandelen wanneer je tijdig ingrijpt. Met een combinatie van goede voeding, stressreductie, veterinaire behandeling en ondersteunende therapieën zoals magneetveldtherapie kan je paard vaak snel herstellen en zich weer fit en comfortabel voelen.